Jubillarissen in 2023: Overhaal 100 jaar en polder Het Grootslag 600 jaar

Op 21 februari 2023 is het precies een eeuw geleden dat De Overhaal in zijn huidige vorm in gebruik werd genomen. Een paar maanden later, op 1 juli 2023, is het 600 jaar geleden dat polder “het Grootslag” is opgericht. Alle reden voor feest, want zowel De Overhaal als de polder zijn van groot economisch belang geweest voor onze regio. Een werkgroep is inmiddels druk doende met het voorbereiden van festiviteiten.

Hoewel de huidige Overhaal dus bijna 100 jaar oud is, gaat de voorgeschiedenis veel langer terug. Aan de Broekerhaven hebben vanaf de 17e eeuw verschillende vormen van overhalen gestaan. De schuiten met kool en aardappelen werden - aanvankelijk met een door spierkracht aangedreven rad en later met een door stoomkracht getrokken lier, over de overtoom in de haven gehesen zodat ze langszij de grote zeilschepen hun lading konden lossen. De lange wachttijden en de schade aan de schuiten wegens het slecht functioneren van de stoom-overtoom waren aanleiding om te onderzoeken naar een betere en snellere manier van overzetten.

Uiteindelijk werd besloten tot de bouw van een elektrische lift. Het unieke industrieel rijksmonument werd in 1993 op initiatief van wethouder Dirk Ligthart gerestaureerd en weer werkbaar gemaakt. De huidige  overhaal wordt alleen nog recreatief gebruikt. Schuiten worden door vrijwilligers van Oud Stede Broec overgezet van de polder naar het Markermeer en omgekeerd. Ze overbruggen daarbij een peilverschil van 2.20 meter. 

Polder Het Grootslag

Polder Het Grootslag is op 1 juli 1423 opgericht, twee jaar na de Sint-Elisabethsvloed, met verlof van Jan van Beieren, graaf van Holland. Het doel was om het water van he hoger gelegen omringende polders te weren. Dit werd een gemeenschappelijke opgave van de betrokken bannen (Enkhuizen, Bovenkarspel, Grootebroek, Lutjebroek, Hoogkarspel, Oudijk en Westwoud). Tot die tijd was er sprake van een gemeenschappelijke regeling om dit te bekostigen. Die kosten werden over het gehele gebied verdeeld, ofwel 'omgeslagen' ; vandaar de naam Het Grootslag.

Festiviteiten

Oud Stede Broec wil graag aandacht besteden aan beide jubilea. Er is een werkgroep ingesteld die de festiviteiten in de zomer rond de Kolk gaat vormgeven. Dit moet eind juli gebeuren in samenhang met de Waterweken Stede Broec, en met als stralend middelpunt natuurlijk De Overhaal. In het Postkantoor willen we een bijeenkomst organiseren waar de historie van Het Grootslag en de Broekerhaven aan de orde komt. Het recente verleden laten we zien aan de hand van foto´s, waarop oudere inwoners nog veel zullen herkennen. Andere ideeën zijn het bezichtigen van oude schepen, een historische schuitentocht, optredens van een dansgroep in klederdracht, het organiseren van een groentemarkt, nostalgische kinderspelen en muziek vanaf een podium op het water.

De gemeente Stede Broec heeft een subsidie toegezegd en ook het Waterschap wil medewerking verlenen. Verder zoeken we nog meer sponsoren. Hoe meer financiële armslag, hoe meer er mogelijk is.

De werkgroep “Overhaal”